Mirjam van Donselaar
Bewust worden, creëren, reflecteren, integreren
We leven in een bijzondere en vernieuwde tijd. Overal zijn veranderingen gaande op het gebied van sociale relaties, bedrijfsleven, economie, ecologie en interpersoonlijke vraagstukken. Vele mensen en organisaties lopen tegen dezelfde knelpunten aan; verzuim, burn-out, weinig betrokkenheid bij elkaar of bij het werk, gebrek aan zingeving en richting in het leven, moeizame samenwerking en communicatie, en nog veel meer. Een hapklaar antwoord voor iedere situatie is er niet, maar er kan wel breder worden ingezet bij knelpunten, namelijk op cirkel-vormige wijze, waarin wij weer de verdieping in ons leven kunnen terugvinden, de essentie weer herinneren, waar we het voor doen, waar we voor leven. Wanneer we op een andere manier gaan kijken naar de dingen, niet van A naar B, maar in een soort meervlaksmeting waarin we het leven en ons werk bekijken als een geheel wat met elkaar samenhangt. Groei dat bekeken kan worden als een golvende beweging, met natuurlijke ups en downs en we daar natuurlijkerwijs mee leren omgaan en zien dat elke up en elke down hun eigen kansen biedt. Dat niet alleen de ups het leven zijn, maar ook de downs, en dat beiden hun lessen hebben waardoor wij blijven groeien. Dat is groei, dat, is leven.
-----------
Mijn aanpak:
- VERANDERING: Niet een lineaire aanpak maar een circulaire
Met circulair bedoel ik dat, ondanks dat we zeker doelgericht naar iets toe zullen werken, we dit altijd niet lineair hoeven te bekijken, maar we eens in de vorm van een cirkel of een spiraal zouden kunnen denken. Dit houdt in dat groei en verandering niet moet worden bekeken als een specifiek einddoel, maar dat de reis minstens zo belangrijk is omdat dit de essentie is van het leven van u of uw organisatie. Ik besteed dan tijdens mijn begeleiding/training/coaching/advisering ook veel aandacht aan actuele thema's en aan ervaringen die op dit moment gebeuren, nu, vandaag, gisteren, tijdens het oefenen van nieuwe gedragingen, gedachtes of andere vaardigheden of gewoon in overleg of onderzoek. Daarnaast is er in een cirkel geen aspect groter dan het andere, in een cirkel is alles gelijk. Het idee is daarom ook om balans te vinden tussen de verschillende aspecten van de cirkel, waarin de cirkel uzelf of u team of organisatie representeert, met al diens eigenschappen, ervaringen, capaciteiten en valkuilen. Het betekent dat alles een plek heeft in de cirkel en niets meer is dan het ander, het is alleen allemaal verschillend maar maar maakt deel uit van het geheel. Wanneer ik coach/train/begeleid, werk ik met "bewustwording, creëren, reflecteren en integreren". We moeten ons eerst bewust worden van de dynamiek of de plek waar we ons bevinden (dit bekijk ik holistisch en systemisch) en hoe die zich verhoudt tot de plek waar we willen komen. Dan creëren en genereren we actie en beweging om daar te komen, we stappen uit de slachtofferrol en ruilen dit in voor persoonlijk leiderschap. In zo'n cyclus van actie, groei en/of verandering is het ook nodig om daarna even uit te blazen en het overzicht terug te pakken in de vorm van evaluatie en reflectie. Wat kon beter, wat ging goed? Zo leren we onszelf, onze organisatie, ons team, kennen. Zo verbinden we ons opnieuw met onze visie, missie, waarden en kijken of we nog in lijn daarmee aan het handelen zijn. In het laatste stadium integreren we de verandering op verschillende manieren door bijvoorbeeld herhaling van de cyclus of door een moment te rusten en afstand te nemen van het proces (dit behoeft in onze maatschappij vaak de meeste aandacht en we slaan dit vaak over). De beste inzichten komen namelijk wanneer we soms even rust en afstand nemen van ons project of van de zichtbare groei. We moeten accepteren dat groei natuurlijk is, maar dat er ook een moment is waarop dit ogenschijnlijk soms even lijkt stil te vallen voor er een nieuwe cyclus begint. Denkt u maar aan de slaap - misschien geen groei, maar wel verwerking, integratie, herstel. Of u nu een mens bent of organisatie, deze cyclus is overal op alles wat leeft of levendig is van toepassing, ook een team of groep. De nieuwe cyclus kan soms een nieuw thema zijn, maar het kan ook de verdieping van een oud thema betekenen, zo werkt de cirkel in verdiepende zin; als een spiraal waarin men steeds dieper en dieper doordringt tot de essentie en wat echt voor u of uw team/organisatie van belang is. Daar, in die essentie, vinden we flow, inspiratie, nieuwe ideeën en energie om weer fris aan een nieuwe cyclus verder te werken. De valkuil waar een individu of organisatie vaak in trapt, is dat van de eeuwige groei, de eeuwige deadlines, de eeuwig actie en doorgaan zonder te stoppen of pauzeren. Natuurlijk, deadlines moeten behaald worden en geld moet in de la verschijnen, maar er is een groot risico op uitputting wanneer u alleen op 'go' blijft staan. Niet alleen van medewerkers maar ook u levert ook in op flow, betrokkenheid, energie en frisheid. Uw eigen persoonlijkheid verdort want u bent alleen op zoek naar winnen-winnen-winnen en doorgaan en heeft geen rust om het diepe gevoel van bezieling en flow terug te pakken wat namelijk rust nodig heeft en enige vorm van speelsheid en frisheid. Opbranden zie ik letterlijk als een verdorde struik, als een plant die is omgevallen van de hitte en dorst. Een versplinterde organisatie of een uitgeput individu blijft achter. Vaak allebei tegelijk. Door deze instelling van 24/7 winst behalen raakt het systeem uitgeput en dit zorgt o.a. voor hoge verzuimcijfers bij medewerkers. Er wordt geen aandacht besteed aan rust, er is altijd onrust, vanwege cijfers of het moeten blijven groeien in de hoogte in plaats van dat er soms ook even een moment naar binnen wordt gekeken, terug naar de kern. Klinkt dit bekend? Kern-kwijt? Dan is een andere aanpak wellicht geen slecht idee om de bezieling, de essentie, de missie en de flow terug te brengen in uw leven of organisatie...
- GROEI: Niet gericht op 'problemen', maar op mogelijkheden en kansen en hoe deze optimaal te benutten
Er zijn geen problemen, enkel uitdagingen. Wanneer we kijken naar groei, zien we dat groei niet alleen bestaat uit een feilloze weg naar de top. Het gaat om vallen en opstaan, omhoog en omlaag, eb en vloed. Groei loopt dezelfde weg iedere keer opnieuw, net zoals wij iedere dag opnieuw naar hetzelfde werk gaan maar toch is iedere dag verschillend. Waarom? Omdat wij veranderd zijn. Alles in het leven veranderd en groei betekent dat we in alles de mogelijkheid kunnen vinden om te leren en te ontwikkelen. Ook van de tegenslagen. Dit creëert weerbaarheid, persoonlijk leiderschap, zelfvertrouwen, rekent af met slachtoffergedrag en geeft ons echte vrijheid en ontwikkeling. Groei in de kwaliteit en niet in de kwantiteit. Groei in karakter en diepgang. U, uw team, uw organisatie, terug aan het roer, zeilend met zelfvertrouwen over onstuimige maar ook kalme zeeën.
-SYSTEMISCH: Niet alleen gericht op het individu maar op het hele systeem
Blind staren op onszelf als de as van het universum. Het individualisme ten top. We vergeten soms dat we deel uitmaken van een systeem, op werk, in vriendengroepen, vroeger en nu. We zijn verbonden en we beseffen niet dat deze systemen bewust en onbewust invloed op ons uitoefenen en uitoefenden. We ontkennen dat we afhankelijk van elkaar zijn omdat afhankelijkheid in onze maatschappij een zure nasmaak heeft gekregen, een smaak van zwakheid. Maar klopt dit wel? Zijn we hier in niet zo ver gegaan dat we ons zo onafhankelijk achten dat we zelfs onze onderlinge verbondenheid zijn gaan ontkennen? Onlangs zag ik een man zichzelf uitsloven en uitsloven, hij wilde beter dan het beste zijn terwijl zijn vader en diens vader met burn-outs en oververmoeidheidsklachten op de bank zaten. Hij zag het niet, dat het systeem met diens normen, waarden en overtuigingen er ook bij hem waren ingesleten. We vergeten dat we deel uitmaken van een omgeving met een cultuur, een opvoeding, een vriendenkring, en dat deze onbewust veel invloed op ons kan uitoefenen. Soms neemt dit ons gevangen en soms zien we de zwakke schakel in een team niet meer omdat we ons alleen focussen op één ding en niet op het hele systeem. Herkenbaar, deze spotmeting? Daarnaast zijn we soms ook vergeten dat we positieve energie kunnen halen uit onze verbondenheid met anderen, hulp, steun, troost, liefde, inspiratie, meerdere handen en draagkracht, co-creatie, samenwerken, vreugde delen, en nog veel meer. Ik pleit voor meer samen: een beetje meer zee, een beetje minder eilandjes...
- EFFECTIVITEIT: Niet gericht op symptoombestrijding maar de bron bekijken, niet de burn-out genezen maar de oorzaak van de burn-out vinden en die aanpakken
'Dode hoek'. Een mooi woord. 'Blinde vlek'. 'De vraag achter de vraag'. Dat waar wij ons soms blind op staren of waarvan we denken dat aan de oppervlakte het probleem moet zijn, is soms het probleem niet. Onlangs zag ik een mooi voorbeeld daarvan in mijn maandelijkse systemische therapie-cursus. Iemand bracht het thema 'slaapprobleem' in en we deden hier een opstelling mee. Wat bleek, degene die het slaapprobleem representeerde, bleek niet het echte probleem te zijn. Ze "was" gewoon. Het slaapprobleem was er gewoon. Zij was niet positief of negatief, zij was. "I am just the messenger". Eronder lag een groter probleem, namelijk dat van overmatig piekeren. We hadden dus niet veel opgeschoten als we het slaapprobleem zelf hadden willen aanpakken...
- CO-CREATIE: Op een doelgerichte, co-creërende, verbindende manier, bij mens en organisatie
De tijd van de individualistische eenmans-eilandjes is voorbij. We komen er langzaam achter dat samenwerken en samen creëren beter werkt, op alle vlakken. Dit gaat voorbij de grenzen van de hiërarchie. Co-creatie is het echte maatwerk, samen met de klant of werknemer uw product/doel creëren/realiseren. Waarom in vredesnaam zou u dat doen? Omdat een klant nu eenmaal liever bij iemand klant of werknemer blijft die echt naar hem of haar luistert en niet hen overschreeuwt of hen maar wat aanpraat. Door samen te creëren, werkt u echt samen en blijven klanten/werknemers loyaal aan u omdat u hen begrijpt, probeert te begrijpen en zij u tegemoet willen komen. Deze betrokkenheid van de klant bij het product of dienst zorgt er ook voor dat zij echt voelen dat zij een verschil kunnen maken, echt meehelpen, echt zich voor iets kunnen inzetten, samen met u als organisatie of teamleider. Denkt u zelf even na, als u ontevreden bent of u vindt dat er iets mist aan een dienst of product, en u vertelt dit, dan vindt u het toch fijn als u gehoord wordt? Intrinsieke motivatie, daar gaat het hier om, en die is krachtig! Wanneer u de klant of medewerker zijn mening vraagt over uw product of dienst, wordt hij daar beter van - wakker van - omdat hij zelf mee gaat denken, u krijgt een ongezouten mening over hoe u zich kunt verbeteren en de ander heeft het gevoel eindelijk invloed te hebben en niet altijd maar aan de zijlijn te staan. Het is een mooie eerste stap naar een congruente basis van een bezielde organisatie. (dit geldt natuurlijk ook voor kleinere ondernemers!)
Ik schaar mij met heel mijn hart achter deze manier van co-creatie door: maatwerk aan te bieden, open te staan voor suggesties, een heel pakket aan te bieden, samen te willen werken met andere ondernemers en organisaties/instanties, om te blijven werken aan mijn missie... Want dat geeft mij energie, flow en vreugde in mijn leven.
